Walinzi wa mpakani nchini Saudi arabia wamewaua mamia ya wahamiaji kutoka nchini Ethiopia kwenye mpaka wa yemen kuingia Saudia arabia kati ya mwezi wa march 2022 mpaka mwezi juni 2023 kulingana na ripoti ya Human Rights Watch iliyotolewa hii leo. Shirika hilo limesema kuwa endapo itabainika kuwa mauaji hayo yanatokana na sera ya serikali ya Saudi Arabia kuwaua wakimbizi itabainika kuwa ni uhalifu dhidi ya binadamu.
Ripoti hiyo yenye kurasa 73 iligundua kuwa walinzi wa mpaka wa Saudi wametumia silaha za milipuko kuwaua wahamiaji wengi na kuwapiga risasi wahamiaji wengine wakiwemo wanawake na watoto wengi, katika mfumo ulioenea wa utaratibu wa mashambulizi.
Katika baadhi ya matukio, walinzi wa mpakani wa Saudi waliwauliza wahamiaji ni kiungo gani wapige risasi, kisha wakawapiga risasi wakiwa karibu. Walinzi wa mpakani wa Saudia pia waliwarushia silaha za milipuko wahamiaji waliokuwa wakijaribu kukimbilia Yemen.
Human Rights Watch iliwahoji watu 42, wakiwemo wahamiaji 38 wa Ethiopia na waomba hifadhi waliojaribu kuvuka mpaka wa Yemen na Saudia kati ya Machi 2022 na Juni 2023, na jamaa au marafiki 4 wa wale waliojaribu kuvuka katika kipindi hicho. Human Rights Watch ilichanganua zaidi ya video na picha 350 zilizochapishwa kwenye mitandao ya kijamii au zilizokusanywa kutoka vyanzo vingine, na mamia ya kilomita za mraba za picha za satelaiti.
Takriban Waethiopia 750,000 wanaishi na kufanya kazi Saudi Arabia, Wakati wengi wakihama kwa sababu za kiuchumi, idadi kadhaa wamekimbia kwa sababu ya ukiukwaji mkubwa wa haki za binadamu nchini Ethiopia, ikiwa ni pamoja na wakati wa mzozo wa hivi karibuni wa kikatili wa silaha kaskazini mwa Ethiopia.
Wakati Human Rights Watch imeandika mauaji ya wahamiaji katika mpaka na Yemen na Saudi Arabia tangu 2014, mauaji hayo yanaonekana kuongezeka kwa makusudi katika idadi na namna ya mauaji yaliyolengwa.
Wahamiaji na waomba hifadhi walisema walivuka Ghuba ya Aden kwa meli zisizoweza kufikiwa na bahari, wasafirishaji haramu wa Yemen kisha wakawapeleka katika mkoa wa Saada, ambao kwa sasa unadhibitiwa na kundi la waasi la Houthi, kwenye mpaka wa Saudia.
Wengi walisema vikosi vya Houthi vilifanya kazi na wasafirishaji haramu na vingewanyang’anya au kuwahamisha hadi kwa vile wahamiaji walivyoelezea kama vituo vya kizuizini, ambapo watu walidhulumiwa ili walipe ada ya kuondoka.
Wahamiaji katika vikundi vya hadi watu 200 walikuwa wakijaribu mara kwa mara kuvuka mpaka na kuingia Saudi Arabia, mara nyingi wakifanya majaribio kadhaa baada ya walinzi wa mpaka wa Saudi kuwarudisha nyuma. Wahamiaji walisema kuwa vikundi vyao vilikuwa na wanawake wengi kuliko wanaume na watoto wasio na wasindikizaji.
Watu waliokuwa wakisafiri katika vikundi walielezea kushambuliwa kwa makombora na silaha nyingine za vilipuzi kutoka upande wa walinzi wa mpaka wa Saudi mara tu walipovuka mpaka. Waliohojiwa walielezea matukio 28 ya walinzi wa mpaka wa Saudi kutumia silaha za milipuko. Walionusurika walisema Wasaudi wakati mwingine waliwaweka kizuizini, katika visa vingine kwa miezi.
Matukio yote ya kutisha yaliyoelezewa: miili ya wanawake, wanaume, na watoto iliyotapakaa katika mandhari ya milimani ikiwa imejeruhiwa vibaya, tayari wamekufa na kukatwa vipande vipande.
Uchunguzi wa kidijitali wa Human Rights Watch wa video zilizochapishwa kwenye mitandao ya kijamii au kutumwa moja kwa moja kwa Human Rights Watch na kuthibitishwa na kuwekwa mahali pake zinaonyesha wahamiaji waliokufa na kujeruhiwa kwenye vijia, kambini na katika vituo vya matibabu. Uchambuzi wa eneo la kijiografia ulifichua maeneo ya mazishi yanayokua karibu na kambi za wahamiaji na kupanua miundombinu ya usalama wa mpaka.
Watu waliokuwa wakisafiri katika vikundi vidogo au peke yao walisema mara walipovuka mpaka wa Yemen na Saudia kwamba walinzi wa mpaka wa Saudia wakiwa wamebeba bunduki waliwafyatulia risasi. Watu pia walielezea walinzi wakiwapiga kwa mawe na vyuma. Watu kumi na wanne waliohojiwa walishuhudia au walijeruhiwa wenyewe katika matukio ya risasi karibu sita walilengwa kwa silaha za milipuko na kwa risasi.
Wengine walisema walinzi wa mpaka wa Saudi watashuka kutoka vituo vyao vya ulinzi na kuwapiga manusura. Mvulana mwenye umri wa miaka 17 alisema walinzi wa mpaka walimlazimisha yeye na manusura wengine kuwabaka wasichana wawili walionusurika baada ya walinzi kumuua mhamiaji mwingine ambaye alikataa kumbaka manusura mwingine.
Saudi Arabia inapaswa kufuta mara moja na kwa haraka sera yoyote, iwe ya wazi au ya kweli, ya kutumia nguvu kali kwa wahamiaji na wanaotafuta hifadhi, ikiwa ni pamoja na kuwalenga kwa silaha za milipuko na risasi za karibu. Serikali inapaswa kuchunguza na kuadhibu ipasavyo au kuwafungulia mashtaka maafisa wa usalama waliohusika na mauaji yasiyo halali, kujeruhi na kuteswa kwenye mpaka wa Yemen.
Serikali zinazohusika zinapaswa kuitaka hadharani Saudi Arabia kukomesha sera yoyote kama hiyo na kushinikiza uwajibikaji. Kwa muda, serikali zinazohusika zinapaswa kuwawekea vikwazo maafisa wa Saudi na Houthi wanaohusishwa na ukiukaji unaoendelea kwenye mpaka.
Uchunguzi unaoungwa mkono na Umoja wa Mataifa unapaswa kuanzishwa ili kutathmini dhuluma dhidi ya wahamiaji na kama mauaji ni uhalifu dhidi ya ubinadamu.
#KonceptTVUpdates
